Geçtiğimiz hafta sonu Foça keyfindeydim. Foça’yı ayrı bir yazıda anlatmak lazım uzun uzun, keyifli bir yer. Foça’dan ayrılırken Sempatik Otel Güneş’in sahibi arkadaşım Feridun Kozbeyli köyünden bahsetti. Bir uğra gör, ayrıca dibek kahvesi içersin dedi. Eski Foça’dan ayrıldıktan sonra rotamı Yeni Foça istikametine çevirdim. Hafif virajlarla güzel koyların iç içe geçtiği yolda tek araba bendim. Güzel koyların sağında solunda tek tük zamana direnmeye çalışan yöreye has mimarisi ile taş kule evler dikkatimi çekti. Yeni yazlıkların boğarak arada sıkıştırdığı eski evleri ile Yeni Foça’yı geçtikten 1-2 km sonra sağa bir yol ayrılıyor; Kozbeyli Köyü.
Kozbeyli, Kuzubeyi isimli bir derebeyi tarafından korsan saldırılarından korunmak amacıyla iki tarafı uçurum olan manzaraya hakim bir noktaya kurulmuş olan eski bir Türk köyü. Köyün aşağısı denize kadar göz alabildiğine ova ve arkası orman. Yaklaşık 500 yıllık güzel bir camisi ve ondan daha önce yapılmış bir kulesi var. 700 yıllık bir geçmişi olan Kozbeyli'nin ana geçim kaynağı, Ege köylerinin çoğunda olduğu gibi zeytincilik... Bu köyün Kemal Anadol'un "Büyük Ayrılık" kitabına konu olması da özgün bir tarihi dokusunun ve uzun yıllar boyunca Türk ve Rum halkının bir arada iç içe yaşamasından kaynaklanıyor ve muhtemelen dibek kahveside bu birlikteliğin günümüze taşınmış bir izi.
Güzel taş evleri sık ve iç içe. O dönemlerde Rumlar adalardan özellikle Midilli'den, Samos'tan, Limni'den çalışma amacıyla geliyor ve Rum nüfusu çoğalıyor ve o dönem iki Müslüman bir Rum mahallesi olan köyün nüfusu civarda ki köyler arasında dikkat çekici boyuta ulaşıyor.
Dibek kahvesinin sadece Gökçeada’da Zeytinli köyünde yapıldığını bilenler yanılıyor. Pek yakında turizm kulvarında dibek kahvesi için bu iki köy yarışacağa benziyor. Yerli turistler kadar yabancı turistlerin de ilgisini çeken, Kozbeyli, otantik yapısı, tarihi yapıları, dibek kahvesi ve misafirperverliği ile adını gün geçtikçe daha fazla duyuracağa benziyor. Ah bir de köyün üst tarafındaki Rum mahallesindeki taş evler restore edilse... Köy meydanı ve civarı biraz daha düzenlenerek temiz hale getirilse...
Bir türlü beceremediğimiz düzen temizlik işine özellikle köylerimizde ne kadar çok ihtiyacımız var. Gözümün önüne Avrupa ‘da gezdiğim bazı köyler geliyor, oradaki düzen intizam gercekten takdir edilecek boyutta. Bizim köylerimize her girişte karşınıza çıkan viran görüntü, sağda solda atılmış çöpler, yıkık bakımsız evler beni o kadar çok yoruyor ki anlatamam. Son dönemde köy meydanlarının parke taş döşenerek düzenlenmesi modernlik işareti olarak görülse de görüntü değişmiyor. Köye pazar günü uğrarsanız kurulan Köy Pazarı köye renk katıyor ama toplum olarak bir türlü beceremediğimiz tuvalet organizasyonu Kozbeyli köyünde de bir facia ve gelen ziyaretcileri zor durumda bırakıyor.
Kahvehanelerin yanısıra karadenizli bir amca gelip köye yerleşmiş ve Antik Koz isminde bir hediyelik dükkanı açmış onun hemen altında da birşeyler atıştırabileceğiniz küçük bir lokanta var. Kozbeyli köyü belki de zaman içinde doğası, otantik yapısı ve tarihi yapıları ve dibek kahvesi ile diğer şirin ege köyleri; Adatepe, Yeşilyurt, Şirince' ye rakip olabilir.
Köy, İzmir ve Foça'da dibek kahvesi ile tanınıyor. Köyün merkezindeki iki kahvehane den birinde bu kahvenin tadına bakabilirsiniz. Ben yukarıya doğru tarihi cami yoluna yakın olan kahvehaneye gittim. Kahvehanenin önünde sakin umarsız oturan bir kaç yaşlı amcayı selamladıktan sonra içeriye bir göz attım. Sık rastlanmayan onlarca Cumhuriyet ve Atatürk fotoğrafı ile süslü duvarlar beni fazlasıyla memnun etti. Daha önce bir çok yerde gördüğüm, Adatepe köyüne yakın Adatepe Zeytinyağı müzesinin de sembolü olmuş meçhul kız resminden bu kahvehanenin duvarlarında 2 tane gördüm. Ocağın başındaki adama kim bu kız diye sorduğumda kendince yorumunu yaparak “O kız bir zamanlar Türkiye güzeliymiş “dedi. Dışarı çıkıp amcaların buyur ettiği masaya oturdum. Başladık sohbete. Kahvemiz geldi. Kahvenin tadı ağzınıza öyle bir koyu geliyor ki bir fincan kahvenin 40 yıl hatırı var, söyleminin bu tip kahveler için söylenmiş olabileceğini düşünüyorsunuz.
Foça tarafına yolu düşenler Kozbeyli’de kahve molası verip dibek kahvesini ve Ege’yi yudumlayabilir...
Yazı ve Fotoğraflar: Uğur ÇELİKKOL / 20 Haziran 2006
