Türkiye, asırlar boyu yurt dışına kaçırılan tarihi eserlerinden 4 binini geri aldı. Son olarak ABD’deki Boston Müzesinde sergilenen “Yorgun Herkül” (Herakles) heykelinin üst kısmı da 21 yıldır süren mücadele sonucu Türkiye’ye getirildi ve Antalya müzesindeki alt bölümü ile birleştirildi. Ancak halen yurt dışında Anadolu topraklarından kaçırılan en az 4 bin eser daha olduğu tahmin ediliyor.

Kültür ve Turizm Bakanlığı son 13 yılda, yurt dışına kaçırılan tarihi eserlerden 4 bin 516’sını geri almayı başardı. Yurt dışındaki eserlerin bazıları, son Osmanlı padişahlarının izni ile, bazıları da Cumhuriyet’in ilk yıllarından bu yana Anadolu topraklarında kazı yapan yabancı ekiplerce gizlice yurtdışına çıkarıldı.

GERİ GELENLER

Bakanlık, 1998–2001 yılları arasında 491, 2002–2006 yılları arasında 416, 2007–2011 yılları arasında 3 bin 609 olmak üzere 13 yılda toplam 4 bin 516 eserin iadesini sağladı. Bu eserler arasında, 2004 yılında Sırbistan-Hırvatistan arasındaki Batrovçi Sınır Kapısı’nda ele geçirilen bin 485 adet sikke ve 380 arkeolojik buluntu da olmak üzere toplam bin 865 adet eser de yer alıyor.

ABD’de bulunan Elmalı sikkelerinden bir bölümü, Lidya eserleri, Girlandlı Lahit, Marsyas Heykeli, Aphrodisias Friz Bloku, Zeugma mozaiğine ait parçalar ve Divriği Ulu Cami ahşap panosu da geri alındı. Almanya da Antiochos baş fragmenti, pişmiş toprak heykelcik ve mermer kabartma levhayı geri verdi.

İngiltere ise, Osmanlık Tombağı, İzmir Birgi Camii mimber kapısı, Manş Denizi batığı ve Heathrow Havaalanı’nda ele geçirilen eserler ile bronz Dionysos Heykelini iade etti. 1960'larda Türkiye’de yaşayan bir İngiliz vatandaşının oğlu da, babasının Türkiye’deyken edindiği M.Ö 3 bin yılına ait, 17 tarihi eseri verdi.

NEREDE NE VAR?

13 yılda 4 bini aşkın eser yurda getirilirken, halen çok sayıda eser de, değişik ülkelerde bulunuyor. Özel koleksiyoncuların elinde olan ve niteliği bilinmeyen eserler de var. Kaçırılan önemli eserlerin büyük bölümü, ABD, Almanya, İngiltere, Fransa ve Rusya’daki müzelerde bulunuyor. Yurdışına çıkarılan eserlerden, yeri saptanabilenler ve iadesi istenenler, ülkelere göre şöyle:

ABD: 16 adet yazılı Lidya mezar ve adak steli, Kumluca eserleri. 2 adet Kremna heykeli, Dionysos mozaikleri, Frig rahip heykeli, Elmalı sikkelerinin bir bölümü, Afyon erken Hıristiyanlık devri heykelleri, Çeşitli lahit parçaları.

ALMANYA: Bergama Zeus Sunağı, Aphrodisias İhtiyar Balıkçı heykeli, Hermann Historica’daki Urartu kazanı, 480 parça altın, Troya eseri, Konya, Beyhekim Camii mihrabı, Hacı İbrahim Veli Türbesi sandukası, Hitit mezar steli, Tararlı tümülüsüne ait parçalar, Aydın menşeli 1100 adet eser, Lidya sikkeleri ve Manisa Müzesi’nden çalınan sikkeler.

İNGİLTERE: Nuruosmaniye Kütüphanesi’nden Kuran-ı Kerim, Karun Hazinesi’nden gümüş kepçe, 79 adet sikke, Nereit heykelleri.

FRANSA: II. Selim türbesinden çalınan İznik çini pano, III. Murat türbeleri ile I. Mahmud kütüphanesindeki İznik çinileri,Karun Hazinesi’nden altın takılar, Eyüp Sultan Türbesi’nden İznik çinileri.

İTALYA: Lidya yazıtı

RUSYA: Troya eserleri, Bizans haç, bilezik ve altın kemik kutusu, Altın Bizans haçı, Tunç çağı ve Roma dönemine ait 28 adet eser.

DANİMARKA: Diyarbakır Müzesi’nden çalınan sfenks figürü, Akşehir Seydi Mahmut Hayrani Türbesi’ne ait sanduka, Cizre Ulu Camii kapı tokmağı.

UKRAYNA: 4. Yüzyıla ait 4 adet amfora, 7 amfora parçası.

BULGARİSTAN: 328 adet sikke ve 23 adet arkeolojik eser, Tunç Çağı ve Roma eserleri.