Daha önce Avrupa’da başka ülkeleri ziyaret etmiş olmama rağmen Fransa’ya ilk kez gidiyordum.Bu sefer ki ziyaretimi kendim için değil, turizmci veya rehber kimliğimle de değil, Unima-Milletlerarası Kukla ve Gölge Oyunu Birliği Türkiye Milli Merkezi Bursa Şubesi Genel Sekreteri Kimliğimle gercekleştiriyordum. Istanbul havaalanında başlayan ve 3 saat süren yolculuğumuz Paris’in Orly (Sud) Havaalanında son buldu. Havaalanından çıktıktan sonra hemen metroya ulaşarak önce Gar du Nord (Kuzey Tren Garı) arkasından yürüyerek 500 metre mesafede bulunan Gar de L’est ‘e (Doğu Tren Garı) vardım. Metro yolculuğu sırasında ve sokaklarda ilk dikkatimi çeken zenci ve uzakdoğulu insanların sayıca fazla olmasıydı.

Fransa’da tren ulaşımının geldiği organize nokta bizim gibi trene hasret büyüyen insanlar için  şaşırtıcı. Charleville –Mezieres şehrine 2 saat 40 dakikalık bir tren yolculuğu sonucu ılık bir sonbahar akşamı vardığımda edindiğim ilk izlenimler çok sakin ve küçük bir şehir olduğu yönündeydi. Güzel ve uyumlu taş binaları, gotik tarzı büyük kilisesi, küçük ama hareketli merkezi ve içinden geçen nehir ile tipik orta avrupa şehri özelliklerinin tümünü barındıran şehrin kendini diğerlerinden ayıran en büyük özelliği Kukla sanatını tüm şehir olarak benimsemiş ve sahip çıkmış olmalarıydı. Kaldığım otelin lobisinden tutun şehirdeki tüm meydan dükkan; kasap,ayakkabıcı, pastane vs dükkanların vitrinlerini kuklalar süslüyordu. Yıl içerisinde yapılan kukla tiyatrosu aktivitelerine, 3 yılda bir düzenlenen ve yaklaşık 30 grubun katıldığı marionette-kukla festivali de eklenince şehrin adını “Avrupa’nın Kukla Başkenti” olarak duyurması hiç te garipsenmemeliydi.

Ertesi sabah yoğun bir görüşme trafiği beni beklediği için erkenden yattığm ve sabah saat 10:00’daki randevum için yıllardır adını telaffuz ettiğimiz, Bursa’da şubesini açarak şehrimizin adını ve Geleneksel Gölge Oyunumuz Karagözü Dünya Kukla ve Gölge Oyunu literatürüne taşımamıza büyük yardımı olan Unima-Milletlerarası kukla ve Gölge Oyunu Birliği Merkezine doğru yola çıktım.

Unima Sekreterliğini yürüten bayan Laura Verdonk beni karşıladı ve birlikte önce Unima binasını gezdik. Daha sonra beni bekleyen Unima Onursal Başkanı (UNIMA Honorary President) Margareta Niculescu ile sohbete başladık. Kendisine 18 yıldan beri Bursa’da Geleneksel Türk Gölge Oyunu Karagöz’ü canlandırmak için verdiğimiz çabaları ve karşılaştığımız zorlukları anlattım. Unima Bursa Şubesinin kuruluş aşamasını ve Başkan R.Şinasi Çelikkol’un 1995 yılında Atina ziyareti sonrası Bursa’da Karagöz evi oluşturulması yönündeki gayretlerini paylaştım, Karagöz evi hakkında fotoğraf, broşürleri takdim ettim ve günümüzde Karagöz evinde yaşanan sorunları ve eksik bilgi sahibi olan bazı Belediye yetkililerinin Karagöz evi,  Unima ve bu sanatı yıllardır yeniden ayağa kaldırarak yaşatmaya çalışan insanlara karşı olan tavırlarını anlattım.Yapılan tüm faaliyetleri ve Bursa’da gerçekleştirilen Karagöz Kukla ve Gölge Oyunu festivallerinin tarafımızca nasıl başlatıldığını, doğuşunu ve yapılan 11 festivalin hikayesini anlatarak festivallere ait broşür ve afişleri Unima arşivine koymaları için verdim.

Unima Onursal Başkanı Margareta Niculescu bizlerin Bursa’da yaşadığımız sıkıntıların dünyanın birçok ülkelerinde yaşanan sıkıntılarla ve bu sanata olan bakış açısı ile benzerlikler gösterdiğini ama ülkemize has bazı sorunlarında olabileceğinden bahsederek herşeye rağmen mücadele etmek gerektiğini ve Unima’nın amacını ve önemini anlatmak için gereken her türlü desteği vermeye hazır olduklarını bildirdi. Bundan sonra yapılacak festival, workshop ve kukla sanatı ile ilgili her türlü etkinlikte eskiden olduğu gibi diyalog içinde olarak tüm Unima üyesi ülkeler arasında daha çok kültür alışverişi yapmanın iyi olacağı yönünde görüş bildiren Niculescu, Bursa’da kukla ve gölge oyunu sanatını yaşatmak için yapılan faaliyetlerden ve ziyaretimden büyük memnunluk duyduğunu belirterek beni 30 kasım-3 aralık 2006 tarihlerinde İspanya’nın Tolosa şehrinde gerceklesecek Unima Dünya Kongresinde, Unima Bursa Şubesinin faaliyetleri ve Karagöz evi konusunda bir bildiri sunmak üzere davet etti. (Söz konusu kongre ile ilgili bilgi www.unima.org adresinden edinilebilir)

Unima Onursal Başkanı Margareta Niculescu ile yaptığım görüşmenin ardından aynı şehirde bulunan ve Unima’nın kurucularından olan Jacques Felix (Bay Felix ocak 2006 ‘da vefat etmiştir) tarafından kurulmuş olan Uluslararası Kukla Enstitüsünü ziyaret etmek için Unima Sekreteri Laura Verdonk ile Institut International de la Marionette / Uluslararası Kukla Enstitüsüne doğru yola çıktık. Bizi orada karşılayan Enstitü Müdiresi Lucile Bodson öncelikle dünyanın birçok yerinden araştırmacı, ve sanatçının geldiği arşiv ve kitaplık bölümünü gezdirdi.

Enstitüye Bursa’dan getirdiğim karagöz, festivaller ve karagöz evi hakkındaki döküman-broşür, fotoğraf ve film cd ‘lerini verdim, memnuniyetle karşıladılar ve onlarda bana Bursa’daki arşivimiz için birçok döküman takdim ettiler. Bayan Lucile Bodson yazılı materyal döküman konusunda ve yazın açtıkları workshop ve eğitim kurslarına şehrimizden sanatçı gönderme konusunda bizimle iş birliği içinde olmak istediğini belirterek enstitünün ayrıca “Ecole Nationale Supérieure des Arts de la Marionnette “ adlı 3 yıllık Kültür Bakanlığı destekli bir okulu olduğunu, TIM (Théatre de l'Institut de la Marionnette) adlı birde kukla tiyatrosu branşı olduğunun altını çizdi. Dünyanın heryerinden araştırma yapmak, projeler gercekleştirmek isteyen sanatçı ve insanlara kapılarının her zaman açık olduğunu söyleyen Lucile Bodson enstitünün birde PUCK adlı yayını olduğunu söyledi.

Enstitünün kurucusu-başkanı Jacques Felix ‘in asistanı Bayan Sylvie Jupinet (Institut International de la Marionette / Sylvie Jupinet – assistante du president ) ise aynı zamanda Charleville Şehri Belediye Başkanı Bayan Claudine Ledoux’un da danışmanlığını yaptığını söyleyerek kendisi ile ortak bir proje başlattıklarını ve bu proje ile Avrupa’nın Kukla Başkenti Charleville ile dünyada ki diğer kukla şehirleri arasında diyalog kurarak ortak projelere imza atmak istediklerini anlatarak benden bu konuda yardım istedi. Kendisine şehrim adına yapılabilecek her konuda destek vermeye hazır olduğumu ve diyalog içinde olacagıma dair söz vererek ayrılıyorum.

Charleville şehrinde üç yılda bir düzenli olarak Uluslararası Kukla Festivali yapılıyor. Festival komitesi ise daha önce ziyaret ettiğim bu iki yerden, yani Unima Merkezi ve Kukla enstitüsünden farklı bir halk kuruluşu. Hepsi birbirini tanıyor ve uyum içinde çalışıyor. 14.cüsü düzenlenen festival gectiğimiz ay 15- 24 eylül tarihleri arasında yapılmış. Festival komitesine de bir ziyarette bulunuyor çalışanlarla sohbet ederek fikir alışverişinde bulunuyorum.

Ziyaretim uzun zamandır Bursa’dan Unima üyesi herhangi bir kimsenin merkezi ziyaret etmemiş olması açısından ve önemli insanlarla faydalı görüşmeler yaparak ileriye dönük ortaklıkların konuşularak planlanması açısından önemliydi. Ülkemde ve şehrimde Geleneksel Kukla ve gölge oyunu sanatını, hepsinden önemlisi Karagözümüzü yaşatmak, tanıtmak ve gelecek nesillere aktarmak için yıllardır yaptığımız çalışmalarımıza büyük katkı sağlayan bu ziyaret, beni yurt dışında aynı konularda emek sarfeden önemli insanlarla buluşturarak hem ülkemi hem de şehrimi tanıtmak açısından çok önemliydi. Avrupa’nın Kukla Başkenti olarak lanse edilen ve gerek turizm açısından gerekse tiyatro dünyasında  bu özelliği ile ön plana çıkmış Charleville şehrinin tüm halkının olayı ne kadar benimsedikleri (ekte bulacağınız fotoğraflarda) günlük hayatın ve şehrin her yanını kuklalarla süslemiş olmaları takdire şayan bir durumdur. Bursa’da özenle yaşatmaya çalıştığımız bu sanatın daha da zenginleşmesi amacıyla kukla tiyatrosu sanatı ile özdeşleşmiş Charleville şehrinden Bursa’daki Karagöz evindeki sergilerimiz için 4 Uzakdoğu ve 1 Avrupa kuklasını alarak, Bursa’ya kadar getirdim.

Bu ziyaret sonrası orada Kukla ve Gölge Oyunu sanatıyla uğraşan insanlar ve onların gördüğü destek ile yaşadığım şehirde özellikle son haftalarda bazı Bursa Büyükşehir Belediyesi yetkililerinin konuya bakış açısını değerlendirdiğimde üzüldüğümü söylemeliyim.

Unesco desteği ile Fransa’nın Charleville-Mezieres şehrinde kurulan ve halen 63 ülkede Milli Merkezi olan, T.C.Kültür Bakanlığı desteği ile 1991’de Ankara’da kurulan Unima Türkiye Milli Merkezi’nin 02.11.1997 ‘den beri Bursa’da Şubesi olmasının yaşadığımız şehir Bursa için bir büyük bir şans olduğunu tekrar gördüm ve bu kuruluşu şehrimize kazandırarak bu günlere getirenlerin emeklerine büyük saygı duydum.

Herşeye rağmen ülkemizde bu sanatı yaşatmaya çalışan insanların ve yıllarını vererek emek sarfeden kişilerin vefasızlıkla değil, alkışla anılacağına inanıyor, gördüğüm güzel şeyleri yaşadığım şehre aktarmak için elimden geleni yapacağımı belirtmek istiyorum.

Söz konusu ziyaretim,12-17 ekim 2006 tarihleri arasında,  Avrupa Komisyonu Delegasyonu’nun desteklediği AB Bilgi Büroları destek programı cercevesinde BTSO AB bilgi burosu kanalıyla gercekleşmiş olup bu kapsamda BTSO -Bursa Ticaret ve Sanayi Odası ile Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonuna, BTSO Avrupa Birliği Bilgi Bürosuna teşekkürü borç bilirim.